Rahatsız edici bakışlardan hoşlanan yoktur. Bir tuhaf hissederseniz kendinizi. Sanki bir suç işlemiş gibi bir algı oluşur . Üstelik yaşadığınız ortamda normal olması gereken ancak çoğunluğun dilinden farklı bir dil konuşmanız mevzu bahis ise, o zaman tepkili bakışların üzerinizdeki negatif etkisi kaçınılmazdır.
Dışlanmış gibi olursunuz. Ötekileştirlimiş gibi bir duyguya kapılırsınız. Bu topluma ait olmadığınız sezisi oluşur kafanızda.
Eşinizle şehir içi seferleri yapan otobüste Türkçe konuşurken, yolcuların size dönmesi ve şaşkın şaşkın bakması olayı ile karşılaşırsanız eğer, hiç rahatsız olmayın. Bunu normal bir hareket olarak kabul edin.
Çünkü, Kosova’da Arnavutça ve İngilizce dışında diğer bir dil konuşana döner bakarlar. Buna kültürsüzlük diyebilir, bunu seviyesizlik, hoşgörüsüzlük olarak değerlendirebilirsiniz. Aslında bu bir saygısızlıktır.
Başka bir gezegenden gelmiş gibi insanların size sadece başka bir dil konuştuğunuz için tepkili bakması , kabul edersiniz ki biraz sinir bozucu.
Peki neden? Kosova’da savaşın yaşandığı 1999 yılından sonra, insanların farklı dillere hoşgörüyle bakması öğretilmedi. Arnavutça dominant dil olarak görüldü. İngilizce yabancı bir dil olarak görülmezken, Türkçe, tepki gösterilmesi lazım olan bir dil olarak kabullenir gibi oldu. Bu topraklarda 650 yıldır konuşulan bir dile yabancı bir dilmiş gibi bakılması, en azından haksızlığı öne çıkaran bir mevzu olmalı. Avrupa’nın içinde yer alan Kosova’da dil konusunda ilkel sayılabilecek bu tür yaklaşım ve davranışlara şaşmamak elde değil. Üstelik Türkçe, Prizren ve Mamuşa’da resmi dil, Priştine, Mitroviça, Vıçıtırın ve Gilan belediyelerinde kullanılmakta olan geleneksel dil olarak yasalarla kabul edilmiş bir dildir.
Halbuki, kim hangi dili konuşuyorsa, başka birinin tuhaf tuhaf bakışlarına neden olmamalı. Hele Kosova gibi çok etnili, çok kültürlü, çok dinli bir ülkede, çoğunluk dili dışında azınlıktaki bir dile asla bakışla da olsa, tepki gösterilmemeli. Otobüste olsun , her hangi bir kamu ya da özel alanda olsun, dil sebebiyle tepkili bakışlara hiç kimse maruz kalmamalı.
Çünkü dünyada tek bir milletin yaşadığı ve tek bir dilin konuşulduğu ülke hemen hemen yok. Dünyadaki ülkelerin çoğunda en az iki dil telaffuz ediliyor.
Hatta bir çok ülkede bir kaç dil aynı anda konuşuluyor. Hiç kimse de rahatsız değil. O ülkelerde herkes farklı dillere son derece saygı duyuyor. Kosova’da ise tahammülsüzlük söz konusu. Kosova’da 5 dil konuşuluyor. Yeni Gine’de ise tam tamına 839 dil konuşuluyor. Yeni Gine, çok dillilik nedeniyle gurur duyduğunu açıklıyor. İrlanda’da 167 dil konuşuluyor. ABD’de 55 milyon kişinin anadili İngilizce değildir. Dünya’da ülkelerin yüzde 47’sinde en az iki dil konuşuluyor.
Dünyada konuşlan dillerin sayısı 6 bin 800. 2015 yılı araştırmalara göre 7 bin 100. Asya’da 2 bin 300, Afrika’da bin 300, Orta ve Güney Amerika’da bin 60, Pasifik ülkelerinde bin 300, Avrupa’da 280 dil konuşuluyor. Hiç kimse de bir başkasının dilinden rahatsız olmuyor.
Ne yazık ki Kosovalılar bunu bilmiyor. Ya da bilmezlikten geliyor. Her nasılsa , herkes herkese saygılı olmalı, kim hangi dili konuşuyorsa ona saygı gösterilmeli.
Kosova yeni bir ülke olarak sayılıyor. Belki dillere saygılı olması için zamana ihtiyacı vardır. Ya da kabullenemiyorlardır.
Ercan Kasap
7 Temmuz 2018
PÜ’DE AZINLIKLARA AYRILAN KONTENJAN SAYISI AZALTILIYOR
ARNAVUTLUK’TA AKRAN ŞİDDETİ PROTESTOSU
BALKANLAR’IN GELECEĞİ TİCARETLE ŞEKİLLENECEK
İSTANBUL EĞİTİM ZİRVESİ 2024 DÜZENLENİYOR
ÜSKÜP’TEKİ FESTİVALDE TÜRK ÇAYI TANITILDI