PRİŞTİNE RADYOSU TÜRKÇE YAYINLARI  70 YAŞINDA

5

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

25 Haziran 1951 tarihi, Kosova’da Türkçe işitsel medyanın doğduğu gündür. Bu günde 70 yıl önce Priştine Radyosu Türkçe yayınları yayın hayatına ilk adımını atar.

Kosova’da Türkçe medyanın tarihçesi , 1951 yılında Kosova’da  Türk  varlığının tanınmasıyla, Türk halkına temel hakların iade edilmesiyle başlar.

Priştine radyosu Türkçe yayınları adıyla yayın hayatına başlayan Türkçe yayınlar, Türkçe okul ve Türk kültür ile sanat dernekleriyle birlikte, Kosova’da Türk kimliğine hayat veren 3 en önemli unsur olur.

Türkçe medyanın mihenk taşını teşkil eden Priştine radyosu Türkçe yayınları,  Türk kimliğinin pekişmesinde, eğitim kurumları ile derneklerle birlikte etkin ve etkili  rol oynayan en önemli  sütunlardan birini oluşturmuştur.

Türkçe radyo yayınlarının başlamasıyla Kosova’da gazetecilik mesleği de filizlenmeye başlar. Mütevazi şartlarda yayın hayatına başlayan radyo, Kosova tarihinde ilk Türk gazetecilerin yetişmesine vesile olur.

Priştine radyosu 1951 yılında 2 personel ile çalışmasına başlar, kısa bir süre sonra bu sayı artar. Aynı yılda Türkçe radyo yayınlarıyla birlikte Türkçe müzik gereksinimi Türk Sanat ve halk müziği orkestrasının kurulmasıyla karşılanır.

Priştine Radyosu Türkçe yayınları kısa bir süre içinde Kosovalı Türklerin sesi olmayı başarır. Sözü ve sazıyla halkın olup bitenler hakkında bilgilendirilmesi, siyasi, toplumsal , ekonomik , eğitim ve kültürel bilinçlenmesinde öncü kurumlar arasında yer alır.

Türkçe radyo giderek, diğer Türk kurumlarıyla birlikte Türk toplumunun gelişmesi, bilinçlenmesi ve büyümesine destek veren önemli kurum haline geldi.

Başka bir deyişle  “burası Priştine Radyosu” şeklinde yapılan anons, Türk halkının bu topraklarda yeniden doğuşunu muştular.

Kosovalı Türkler, uygarlığın temel öğelerinden anadilde yazma okuma hakkına sahip çıkarken, insan olarak duygularını, düşüncelerini, sezgilerini, görüşlerini radyo gibi yaygın bir haberleşme kurumu aracılığıyla dışa vurmak imkanına nail oldu. Bu, haksız bir gecikmeyle olsa bile, her şeyden önce Kosovalı Türklerin resmileşen var oluşunu tüm varlığıyla gün yüzüne çıkarır. En nihayet Türklerin sesi  geniş çapta işitilmeye, geniş boyutlarda yankılanmaya muvaffak olur. Türkçe konuşmanın, Türkçe dinlemenin coşkusu yaşanmaya başlar.  Bu yüzden 1951 yılı, Türk halkının savaş sonrası Yugoslavya içinde mevcudiyetine damga vuran yıldır. Bu topraklarda Türk halkının, diğer halklarla  beraberlik  içinde eşitlik  payını almaya, ürünlerini toplamaya başladığı seçkin bir yıldır.

Mütevazi çalışma şartları altında, ancak büyük bir heves ve sorumluluk ile faaliyete geçen Priştine Radyosu Türkçe yayınları ,70 yıl önce, diğer enstitülerle birlikte Türk halkının hayati fonksiyonunu sürdürmek göreviyle üstlendi. Halka hizmet yapmak gibi şeref verici bir görevi yerine getirmek yolunda, halkın nabzına göre çalışmak, halkın öz benliğini korumak, Priştine Radyosu Türkçe Yayınlarının hareket ettiği kutsal yönelimdi.

Priştine Radyosu Türkçe  Redaksiyonu, aynı yılda kurulan Türk Halk ve Sanat Müziği Orkestrası  ile birlikte sözü ve sazıyla, varlığı yüzyıllara dayanan Kosova Türklerinin yeni bir toplum içinde sağlıklı bilinçlenmesi ve çağdaşlaşması görevini de eksiksiz yerine getirmekte aksamadı. Türk halkının  çağdaş uygarlığa dayalı bütün gereklerini karşılayacak bir kurum durumuna ulaşmak gayreti içinde, Priştine Radyosu Türkçe yayınları,  hayatı taklit etmek değil, hayatın önüne geçmeyi tercih eder.

70 yıllık bir zaman diliminde, toplumdaki olaylar, gelişmeler, değişiklikler içindeki ilerleme – gerileme, doğrular-yanlışlar ve diğer devinmelerin şahidi olarak, Priştine Radyosu Türkçe Yayınları,  toplumun  çeşitli gelişme aşamalarındaki karşıtlıklarına, çelişkili ilişkilere cesaretle  yanıt vermek ve değişik siyasi ceryanlardan gelebilecek zararlardan Türk halkını  korumak için savaşım verir. Bununla da yetinmez. Halkın  çok yönlü  ilerlemesini engelleyen çeşitli olumsuz olgu ile siyasi tutuculuk düşünceleri  ve davranışlara tepki göstermekten çekinmez . Devletin tüm pozitif siyasi düzen çözümlerinden faydalanarak, gerek birey gerek ise topluluğa sağlanan tüm değerlerin tanıtılmasına özen göstermek, deliller kuvvetiyle, ezilme, hakları çiğneme gibi haksızlıklara karşı direniş vermeye devamlı olarak eğilim gösterir.

Bugün kuruluşu ve çalışmalarının 70′ci yılını kutladığımız Priştine Radyosu Türkçe Yayınları çağdaş radyo yayıncılığın tutarlı yöntemlerini ön plana alarak, gerçekçi bir şekilde toplumu yoran, bunun çerçevesinde halkı kurcalayan sorunlardan uzak ve ilgisiz kalmamak için  uğraşı verir. Önemli ve etkili kitle iletişim aracı olarak geniş bir dinleyici kitlesine erişmesi için mücadele eder.

1951 yılında 1 saatlik yayınla başlayan Priştine radyosu, yılların geçmesiyle, yayın saatleri 2, 3 ve 4 saate çıkar. 1980’lere yayın saati 5’ saate ulaşır. 1988 yılından itibaren yayın saati 7 saate çıkar. Kosova’da Türk dinleyicisi kesintisiz olarak 7 saat Türkçe yayın dinleme imkanına nail olur.  Günde 7 saat, yılda yaklaşık 150 bin dakika yayın yapan Priştine Radyosu Türkçe Yayınları  nicelik ve nitelik açısından ciddi ve güvenilir radyo programları arasında yer almayı başarır.

80’li ve 90’lı yıllarda yayınlarda bir çok yeniliklere gidilir. Dinlenirliği artması bakımından ağırlık, canlı yayınlara verilir. Dinleyicilerle doğrudan temas kurulduğu canlı yayınlarda Türk halkının  yaşamın tüm alanlarında güncel konuları ele alınır. Halkın belirli konu ve sorunlar üzerinde görüş bildirmesi, çözüm önermesi  sağlanır. 90 yıllarda radyonun tarihinde ilk kez  dini yayınlara yer verilir. Önemli bir mücadelenin ardından söz gelimi Ramazan aylarında iftar, ezan sesi ve iftar programıyla açılır, her hafta Kuran-ı Kerim ve Türkçe meali adlı 30 dakikalık yayın her hafta Perşembe günleri sunulur.

Priştine Radyosu Türkçe yayınlarında 1999 yılına kadar 30 gazeteci ve  Balkanların tek profesyonel müzik orkestrası  Türk Sanat ve Halk Müziği orkestrasında  10 müzisyen görev yapmaktaydı.

Program bünyesinde çeşitli eğitim, kültür, eğlence ve haber yayınlarıyla Kosova Türklerinin kültürel gelişmesini,  sosyal ve ekonomik değişikliklere  ayak uydurmasını sağlamak ve milli kültür değerlerini geliştirerek, müzik zevki ve kültürünü dinleyiciye tanıtmak ve benimsetmek amacını yeğler.

Mart 1999 yılına kadar günde 7 saat Türkçe yayın hazırlayıp sunan Priştine Radyosu, Ağustos 1999’da Kosova Radyosu adı altında sadece 2 saat Türkçe program sunuyor. Özgür ve bağımsız Kosova’da Türkçe radyoda yayınların  genişlemesi beklenirken, yayınlardan 5 saat alınarak 2 saate indirgenir.   1999 yılının Mart ayına  kadar Türkçe redaksiyonda, Türk Halk ile Sanat Orkestrası dahil 40 kişi çalışmaktaydı.

Bütün zorluklara rağmen, özveriyle çalışmış olan bu kıymetli arkadaşların, Priştine Radyosu’nda Türkçe yayınların kısıtlı şartlar altında yayın hayatına başlamasından, yayınların 7 saatlik bir programa dönüşmesine kadar, halkın olup bitenler hakkında Türkçe haberdar edilmesinden, halkın her konuda bilinçlenmesine kadar, siyasetten, eğitime önemli gelişmelerin yaşanmasına  kadar  çok büyük  hakkı, katkısı ve payı vardır.

Bu kadrodan gelen Kosova Radyosu Türkçe Redaksiyonu’nda çalışan gazeteci arkadaşlar da 1999 yılından sonra, vizyon ve misyonu unutmadan 70 yıllık radyonun ruhunu yaşatmaya çalışmaktalar.

Ercan Kasap

25.06.2021