KOSOVA’DA 70 YILDA TÜRKÇE EĞİTİMİN GELİŞİMİ VE GENÇLERE YANSIMASI (7)

1

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Türkçe eğitimin yapıldığı okulların açıldığı 1951 yılı, Kosova’da Türklerin geleceği açısından bir milattır.

Kosovalı Türklerin dimdik ayakta durmasında en büyük katkısı olan Türkçe eğitim başlamıştır.

70’inci yıldönümünde Türkçe eğitimde yaşanan olumlu gelişmeler, toplum olarak memnuniyet duymamıza vesile  oluyor.

Kosova’da Türk halkının varlığını  sürdürebilmesi için can damarlarından biri olan Türkçe eğitim, çoktandır hak ettiği öneme sahip olması açısından, üzerinde sürekli olarak durulmasını gerektiren alanlardan biri şüphesiz.

Kosova’da Türk halkının ayakta kalabilmesi, varlığı ve kimliğini  yaşatmasının tek yolunun sağlam , kaliteli ve çağdaş bir eğitim- öğretim sürecinden geçtiği bilinciyle hareketle, 1951 yılını takip eden yıllarda belli aralıklarla Priştine, Prizren, İpek, Mitroviça, Vıçıtırın, Mamuşa ve Gilan’da Türkçe sınıflar açılmış, Türkçe eğitimin temelleri atılmıştır.

Kosova’da geçmiş yıllarda önemli  sayıda öğrencinin Türkçe eğitim gördüğü Gilan, Türkçe eğitim konusunda ayrı bir yere sahiptir.

Gilan’da  Türkçe eğitimi 70 yıllık geçmişi, anadilde eğitim görmenin önemi, Türkçe eğitimin gençlere yansıması, bu şehirde Türkçe eğitimin geleceği konusunda uzun yıllar öğretmenlik yapan ve Gilan’da Türkçe eğitimin gelişmesi ile Türk öğrencilerinin yetişmesine büyük katkısı geçen  Celal Mustafa  ile konuştuk.

Kosovaport: Gilan’da, Kosova’da Türk varlığının tanındığı 1951 yılında Türkçe eğitimin 70 yıl içinde gelişimi, bu çerçevede Türkçe eğitimin başlaması kararının önemi?

1951 yıllarında Türkçe eğitimin başlamasıyla ilgili alınan bu karar ile Türk toplumunun bu topraklarda yaşamını sürdürebilme imkânı tanınmıştır. Eğer bu dönemde Türkçe eğitime başlanmasaydı Türk izlerini ancak korunma altına alınan tarihi eserlerde görebilirdik. Türkçe eğitim Türk toplumunu her yönlü gelişmesine önayak olmuştur. Geçen yetmiş yıl içinde Türkçe eğitim almış olanlar yurt içinde olduğu gibi yurt dışında da önemli yerlerde önemli görevler yerine getirmiş ve getirmektedirler. Gilan ve Doburçan’da eğitimini Türkçe almış öğrencilerin bugün topluma doktor, mühendis, hukukçu, öğretmen gibi hizmet etmeleri yanı sıra çok da başarılı iş insanlarını kazandırmak aslında Türkçe eğitimin en önemli çıktısı diyebiliriz. Diğer tarafta eğitimini Türkçe alan Gilan ve Doburçanlı öğrencilerimiz sayesinde “GİLAN” ismi markalaşmış ve dünyanın farklı kıtalarında bilinmektedir. Ayrıca, Gilan’da Türkçe eğitim almış Türk, Arnavut, Boşnak, Goran… gibi farklı etnik kökenli aydınlar da görmek mümkün.

Koosvaport: Gilan’da kaç okulda Türkçe eğitim başladı, kaç öğrenci vardı. Öğretmen kadrosunun seferberliği nasıldı?

Gilan’da Türkçe eğitime başlandığında Gilan Merkez ve Gilan’a bağlı Türklerin yaşadığı Doburçan ile beraber iki okulda başlamıştır. Gilan’ın merkezinde bulunan okulun ismi Gilan Türk ilköğretim Okulu daha geçlerde de ismi “Musa Zajmi” İlköğretim okulu ile değiştirilen okulumuzdur. Doburçan’da da Nazım Hikmet İlkokulunda Türkçe eğitim başlamıştır.

Öğrenci sayısına gelince 1951 yılının mart ayında Türkçe eğitime başlandığında birinci sınıftan beşinci sınıfa kadar toplam öğrenci sayısı 192. 1951 yılında şaşırtıcı olan ikinci sınıfa kaydını yapan öğrenciler arasında 10-11 yaş aralığında olan öğrencilerin de mevcut olması. Bunun sebebi ise öğrencilerin bazıları Arnavutça, Sırpça ve Hırvatça bilmediklerinden dolayı okula devam etmemeleri olmuş.  Bunu dönemin öğrenci kayıtlarında aynı sınıfta iki-üç kardeşin olduğu ile tespit ettik.

Okul yılı 1.S.         2.s          3.s          4.s          5.s.         6.s.         7.s          8.s

1951       35           63           27           37           30                                                                           192

1952/3  38           41           53           26           35           26                                                           219

1953/4  44           32           30           53           32           17           16                                           224

1954/5  42           32           30           33           51           28           14           15                           245

1955/6  35           41           30           28           36           35           12           12                           229

Çizelgeye dikkatli bakıldığında 1951 -1955 yılları arasında öğrenci sayısında her geçen yıl 15-20 öğrenci artışı görülmektedir, ne ki 1955/56 okul yılında ve sonraki yıllarda öğrenci sayısında azalma görülmektedir. Bunun nedeni de Rankoviç Rejiminin uyguladığı baskı yüzünden Türkiye Cumhuriyeti’ne göç yılların başlaması olmuştur.

1951 yıllarında Gilan’da Türkçe eğitime geçildiğinde öğretmenlerin büyük bir kısmı Ocak – Mart aylarında Üsküp’te açılan 3-6 aylık Hizmet içi Eğitim Kurslarında eğitim alarak Gilan ve Doburçan Türk ilköğretim okullarında öğretmenlik görevine başladılar. Hatta çok çalışkan ama yaşı henüz 16 olan Bay Faruk’un düzenlenen bu kurslara katılabilmesi için yaşını Mahkeme kararı ile 18’e çıkartıldığı da bilinmektedir.

Kosovaport: Türkçe eğitimin kazanımları ve gençlere yansıması neydi?

Kosova’da özellikle Gilan’da Türkçe eğitim-öğretim gören öğrencilerin öğrenme kazanımları, meslek ve eğitim standartlarının, öğretim programlarının, değerlendirme kriterlerinin, yeterlilik tanımlayıcılarının ve yeterlilik çerçevesindeki seviye tanımlayıcılarının temelini oluşturmaktadır. Bu araçların her birinde, Öğrenme Kazanımları, Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) seviyesinde olduğunu çok rahat söyleyebiliriz. Belki de daha yüksek bir seviyede olduğunu örnekler ile gösterebiliriz. Birçok öğrencimiz Kosova’da Türkiye Cumhuriyeti’nin birçok Üniversitelerinde olduğu gibi Avrupa’nın da çeşitli ülkelerinde öğretim görevlisi hata Anabilim dalı başkanı olmuş, kendi mesleklerinde üstün başarılar elde etmişlerdir. Bu konuda gönül rahatlığı ile diyebilirim ki Türkçe öğrenim gören öğrencilerimiz diğer dillerde öğrenim gören öğrencilerden daha başarılı olmuşlardır.

Türkçe eğitim-öğretim almış gençlerimizin tümü bilgi ve birikimiyle topluma değer kazandırmış, beceri ve yetkinlikler çevresinde, olgunlaşmış ve mesleklerinde tanınmış kişiler olarak görüyoruz

Kosovaport: Gilan’da Türkçe eğitimin geleceğini nasıl görüyorsunuz

Kosova’nın Türkçe eğitim yapılan birkaç şehrinde bazı öğretmen ve siyasilerin çocuklarını Türkçe eğitime vermemelerinin Gilan’da da Türkçe eğitimin ezelden beri kanayan yarasıdır. Bu nedenle 1972/1973 eğitim-öğretim yılında Gilan’da Türkçe eğitimi kapandı. 1951 yılından 1972 yılına kadar Türkçe eğitimde çalışan hiçbir öğretmenin çocuğu Türkçe okula gitmemiş. 1983/1984 eğitim yılında Türkçe eğitim yeniden başlaması için girişimde bulunduğumuzda, ilk tespitlerimizde 15 öğrenci birinci sınıfa kaydını yapabilecek yaştaydı. Bu çocukların da velileri çoğu Türkçe eğitimde çalışmış olanların çocuklarıydı. Maalesef Türkçe eğitimde çalışmış yalnız bir veli çocuğunu Türkçe eğitime verdi diğer dört veli de Gilan’ın önde gelen esnaflarındandı. Bu öğrencilerin velileri çocuklarının birinci sınıfa kaydını yapmadan önce bir tek şartları vardı. O da Çocuklarını başka dilde veren öğretmenler çocuklarının öğretmeni olamayacağını yazılı bir şekilde beyan etmişlerdi. Fazla uzatmadan durum maalesef 1972 yıllarının hemen hemen aynısı. Bazı öğretmenlerimiz ve bazı siyasilerimiz dün olduğu gibi bugün de aynı hataya düştüklerinden dolayı sonuç veya gidişat iyi değildir. Onlara tavsiyem Gilan’da Türkçe Eğitimin çıktılarına bakmaları olacaktır. /kosovaport/