09 Kasım 2024 Cumartesi
News
Donald Trump’ın ABD’nin 47’nci başkanı görevine seçilmesinin ardından Kosova’nın ABD ile ilişkileri ve bu kapsamda ülkeyi zorlayan sorunların çözümlenmesinde Trump’ın nasıl bir yaklaşım sergileceği, ABD’de başkanlık seçimlerinin Trump’ın zaferiyle sonuçlanmasından hemen sonra Kosova’da en çok merak edilen konu oldu.
Trump’ın ikinci başkanlık döneminde Kosova, ABD’nin dış politikasında hangi konumda olacak?, soğuk rüzgarların estiği ikili ilişkilerde olumlu bir dönüşüm yaşanacak mı?, ABD’nin Kosova üzerinde güçlü bir desteği sezilecek mi?, ABD, Sırbistan ile diyalogda etkin ve etkili bir rol üstlenebilecek mi?
Bu ve buna benzer sorular, Kosova liderlerini olduğu kadar halkı da yakından ilgilendiren sıcak konular…
Trump’ın Kosova konusunda nasıl bir tavır alacağı, Kosova ile Sırbistan ilişkileri ve Batı Balkanlar’daki gelişmelerden kaynaklanan sorunlar yumağı karşısında nasıl bir paradigma ile ilerleyeceğini kestiremenin verdiği belirsizlik, Kosova’yı adeta sıtmalı bir döneme sürüklemiş gibi görünüyor.
Sebebi de geçmiş başkanlık döneminde pragmaktik politika ve çözümlere sık sık başvuran Trump’ın önceliklerinde Batı Balkanlar’ın yer almamasıdır.
Kosova ile Sırbistan arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi açısından Trump’ın pragmatik politikasından her iki tarafın büyük ölçüde yararlanabileceği tahminleri yapılsa da, Kosova’nın, ABD’nin ikinci Trump döneminde Kosova’yı tanıması için Sırbistan’a baskı yapması, Sırbistan’ın da, Kosova’da Sırp Belediyeler Birliği’nin kurulması için Kosova’ya baskı uygulaması beklentileriyle ilgili fısıltılar çoğalsa da, pragmatik çözümlerin acı reçetelerden oluşabileceğini unutmamak gerek.
Sonuçta, Başbakan Kurti döneminde pürüzlerin yaşandığı ABD- Kosova ilişkileri ve Kosova ile Sırbistan ilişkileri üzerinde ABD’nin politikalarında köklü değişikliklerin yaşanacağını ancak varsayım olarak düşünebiliz.
Köklü değişikliler, Kosova ve Sırbistan’ın, Amerikan siyasetinin yeni dinamiklerine uyum sağlamamaları halinde “yaptırım” uygulanmasında görülebilir. Köklü değişikliklerin ötesine geçebilen tek bir varsayım var o da “yeni sınırların çizilmesi” çözümüne gidilmesidir ki bu, Balkanlar ve daha geniş çapta zincirleme sorunlara yol açabileceği için uzak ihtimal olarak görünüyor.
ABD’nin Kosova’ya yönelik politikasının değişmesi beklenmeyebilir, ancak Sırbistan ile ilişkilerin normalleşmesine yönelik anlaşmaların uygulanmasına yönelik yöntemlerin değişmesi beklenebilir.
Çünkü birinci Trump döneminde 4 Şubat 2020 tarihinde Kosova’nın ö dönem Başbakanı Avdullah Hoti ile Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç’in Beyaz Saray’da, ABD’nin o dönem Batı Balkanlar Özel Temsicisi Richard Grenell’in organizasyonunda imzalanan ve siyasi maddeler de içeren Ekonomik Anlaşma’dan sadece, Kosova ile İsrail arasında büyükelçiler ataması ve Sırbistan’ın Kosova’yı tanıyan ülkeleri bu karardan vazgeçtirmek için yürüttüğü kampanyaya bir yıllık ara vermesi, Kosova’nın da uluslararası örgütlere üyelik başvurularında bulunması girişimlerini bir yıllığına dondurması olmak üzere iki madde hayata geçirilmişti.
ABD, uygulanmasında Sırbistan ve Kosova’nın isteksiz davrandığı söz konusu anlaşmaya geri dönüş yapması ve yeniden devreye sokması durumunda daha sert tavır alması beklenebilir.
Başka çözümler olabilir mi? Bunu zaman gösterecek. Belli olmaz, Trump bu…
Ercan Kasap
09.11.2024
