RESMİ DİLLERİN UYGULANIŞI KISMİ YA DA GÖSTERMELİK

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyi ve AGİT işbirliğinde Priştine’de “Kosova’da Resmi Diller ve Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyi’nin Rolü” konulu, sivil toplum ve medya temsilcilerinin de iştirakıyla yuvarlak masa toplantısı düzenlendi.

Toplantıya Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyi Sekreteri Nafiye Gaş, Konsey Başkanı Veton Berişa, Danışma Konseyi Üyesi ve Konsey bünyesindeki Resmi Diller Çalışma Gurubu Başkanı Dr. Taner Güçlütürk, Kosova Başbakanlık Ofisi Resmi Diller Komiseri Slavişa Mladenoviç, AGİT Temsilcisi Şçipe Hayredini, Başbakanlık Topluluklar Temsilcisi Lyubitsa Yakoviç, konsey üyeleri Güner Şaban, Başkim İbişi, Mejdin Saliyi, Nasuf Brenoli, sivil toplum temsilcileri, siyasiler ve medya mensupları katıldı.

Toplantının açılış konuşmasını yapan Konsey Başkanı Veton Berişa, Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyi’nin Kosova’daki resmi dil politikaları hususundaki tutumundan bahsetti ve Konseyin Kosova’da yaşayan sayısal azınlıktaki halkların haklarını korumadaki rolü, çalışmaları ve görevleri hakkında konuştu. Ardından sözü alan Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyi Sekreteri Nafiye Gaş, topluluk haklarının korunması ve tanıtılması açısından böyle isabetli bir etkinlikten dolayı AGİT ve Danışma Konseyi’ni selamladı.  Kosova’da resmi diller yasasının uygulanmasını önemsediklerini dile getiren Gaş, “Ana dilini kaybetmiş bir toplum yok olmaya mahkumdur” dedi.

Güçlütürk: “Resmi diller kısmi ya da göstermelik olarak” kullanılıyor

Bugüne kadar gerçekleştiridiği çalışmalardan başarılı ve somut neticeler elde ettiklerini ifade eden Cumhurbaşkanlık Danışma Konseyi Resmi Diller Çalışma Gurubu Başkanı Dr. Taner Güçlütürk, kısıtlı imkanlara rağmen, yaptıkları girişimlerin ve öneri niteliğindeki uyarıların, yerel ve merkezi düzeyde dikkate alınarak, olumlu siyasi-sosyal ve toplumsal gelişmelere ön ayak olmaya başladığını bildirdi. Bilhassa son dönemlerde Kosova’da resmi dillerin uygulanması konusunu yakın takibe aldıklarını, bu doğrultuda çok sayıda toplantı düzenlediklerini ifade eden Güçlütürk, tespit ettikleri sorun ve konuları yetkili makamlarla olduğu gibi Kosova Dil Komiserliği Ofisiyle de paylaştıklarını, Dil Komiserliğinin de bu doğrultuda somut adımlar atmasına vesile olduklarını dile getirdi. Yaptıkları araştırma ve çalışmalar sonucunda, basında çıkan haberler ve gelen şikayetler üzerine, Arnavutça dışında, Kosova’nın birçok belediyesinde diğer resmi dillerin kısmi bir şekilde uygulandığı ya da kimilerinde hiç kullanılmadığını ifade eden Güçlütürk, resmi dillerin belediyelerde uygulanmamasının başlıca nedeni olarak, değişik teknik ve mali yetersizliklerin ileri sürüldüğünün açıkladı. Ancak öne sürülen bu gerekçelerin, aşılması zor olmayan engeller olduğunu vurgulayan Güçlütürk, kurum olarak bu engelleri aşmak için her türlü desteği sunmaya hazır olduklarını bildirdi. Güçlütürk, “Resmi dillerin sadece kısmi ve göstermelik olarak uygulanması, temel insan hakları açısından bir ihlal oluşturduğu gibi, mevcut Kosova Cumhuriyeti anayasası ve yasalarının da ağır bir şekilde ihlal edilmesi, suç işlenmesi anlamına gelmektedir. Avrupa Birliğine entegre olmaya çalışan genç ülkemiz, çok uluslu, çok kültürlü ve çok dilli yapısını ancak resmi dillerin uygulanması gibi bu açıdan önem arz eden spesifik yasaları uygulamada özen göstererek koruyabilir. Geleceğini Avrupa Birliği ailesinde gören Kosova Cumhuriyeti, bu birliğin “Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Antlaşması”nı bir o kadar önemsemeli, gerekli altyapı ve imkanları şimdiden sağlayarak, bu yönde bir an önce somut adımlar atması gerekmektedir” dedi.

Güçlütürk, Kosova Cumhurbaşkanlığı’nın Resmi Diller Konusundaki Çalışmalarını Açıkladı

“2013 yılında milletvekili Enis Kervan’ın Danışma Konseyimizle de paylaştığı şikayet mektubu üzerine, çalışma gurubu olarak, konuyla ilgili Ticaret ve Endüstri Bakanlığıyla yazılı iletişime geçmemiz üzerine, bu girişimin neticesi olarak Ticaret ve Endüstri Bakanlığı iş yerlerinin kayıt formlarını Türk dilinde de yayınlamaya başlamıştır” diyen Güçlütürk, 27 Nisan 2013 tarihinde Dil Komiseri Slavişa Mladenoviç’le yaptıkları toplantıda Kosova’da Türkçe’nin ve diğer resmi dillerin ihlalinde dikkati çekmeleri neticesinde, Başbakanlık Diller Komiserliğinin AGİT’le beraber Kosova’da resmi dillerin uygulamasıyla iglili kampanya başlattığını hatırlattı.

Güçlütürk, “13 Nisan 2013 tarihinde Danışma konseyi olarak Prizren Belediyesine gönderdikleri önerge ile bütün belgelerde resmi diller yasasına göre Türkçe ve Boşnakça dillerinin resmi uygulanmasını istedik. 26 Haziran 2013 tarihinde, Danışma Konseyi Diller Çalışma gurubu olarak, Türk toplumunun Türkçeyle ilgili sorunlarını görüştük. Bu toplantı neticesinde almış olduğumuz karara göre Priştine, Mitroviça, Vıçıtırın, Gilan ve Prizren Belediyelerine önergelerin gönderilmesine karar getirdik. AGİT ve Diller Komiserliği işbirliğinde geçen yıl, Cumhurbaşkanlığı olarak 5 yöresel büyük ilde toplantılarımız oldu. Bu kampanya sonrasında yerel ve merkezi kurumlar, İç işleri Balanlığı tüm kişisel belgeleri ve yeni biometrik kimlik kartlarına bütün resmi dilleri eklemişlerdir.  2014 yılında Kosova cumhuriyetinin hazırlanan etno-politik haritası internet sayfasının diğer resmi dillere de tercüme edilmesini talep ettik. Aynı zamanda Kosova Radyo Televizyonu’nun yeni açılan kanallarında bütün halkların ana dillerinde yayınların başlatılması talep ettik. Bütün bu çalışmalar, faaliyetler ve görüşmeler netcicesinde, bu alandaki durumun iyileştirilmesine yönelik somut adımlar atılmaya başlanmıştır. Netice olarak ise, Kosova’da resmi dillerin uygulanmasıyla ilgili durum kısmi olarak iyileştirilmiştir.  Sağlık, kültür,  eğitim, medyalar, adalet sistemi/mahkemeler, merkezi kurumlara bağlı belgelerde çalışılması ve önlemlerin alınması gereken daha birçok saha bulunmaktadır.

Hayredini: “Resmi Dillerin Uygulanmasının Takipçisiyiz”

Dil haklarının, her milli topluluğun temel insan haklarından birini oluşturduğunu ifade eden AGİT Temsilcisi Şçipe Hayredini, Kosova hükümetinin bu yönde somut adımlar attığını, bunun en iyi örneğinin Başbakanlık bünyesinde Resmi Diller Komiserliği’nin kurulması ve Cumhurbaşkanlık düzeyindeki Danışma Konseyinde Resmi Diller Çalışma Gurubu’nun varlığı oluşturduğunu vurguladı.  Son bir yıl içerisinde AGİT’in Kosova’da resmi diller yasasının uygulanması ve dil haklarının korunması için bir dizi etkinlik düzenlediklerini belirten Hayredini, bundan sonra da bu yönde desteklerini esirgemeyeceklerini ifade etti.

Mladenoviç: “2014’te şikayetler %50 arttı”

Resmi dillerin ihlalleri söz konusu olunca Kosova Cumhurbaşkanlığı Danışma Konseyinden düzenli olarak önerge ve yazılı uyarılar aldıklarını ifade eden Kosova Başbakanlık Ofisi Resmi Diller Komiseri Slavişa Mladenoviç, her iki kurum arasındaki işbirliğin mükemmel olduğunun altını çizdi. Bu yönde attıkları her girişimde olumlu neticeler elde ettiklerini kaydeden Mladenoviç, gerçekleştirdikleri çalışmalardan bahsetti ve Sırpça, Türkçe ve Boşnakça’nın resmi kullanımı söz konusu olunca yaşanan ihlaller ve sıkıntılardan bahsetti. Resmi dillerin ihlaline yönelik şikayetlerin 2014 yılının Ocak ile Nisan ayları arasında yaklaşık 50 kadar şikayet aldıklarını belirten Mladenoviç, geçen yıla oranla şikayet sayısının %50 arttığını bildirdi. Belediyelerin sivil kayıt belgeleri, nüfus cüzdanları, otobanlardaki tabelalar, Prizren Üniversitesi’ndeki resmi yazılar, Kosova Elektrik Kurumu faturalarında, mahkemeler, sağlık kurumları… gibi enstitülerde yaşanan ihlalleri ve bu doğrultuda yaptıkları girişimlerden bahseden Mladenovç, “Kosova’da resmi diller yasasının uygulanması söz konusu olunca memnun edici bir durumdan bahsedemiyoruz. Taner Beyin de sunumunda vurguladığı gibi Resmi Diller Yasas’ı gerektiği gibi uygulanmıyor ve yapılanlar ise sadece göstermelikten ibaret. Bu yönde yapılması gereken çok iş daha var.” dedi.

Saliyi ve Şaban: “Boşnakça ve Türkçe’nin resmiyeti uygulanmıyor”

Ardından Boşnakça’nın resmi kullanımı üzerine sunum yapan Konsey Üyesi Meydin Saliyi, İpek, Dragaş, İstog, Prizren Belediyeleri olduğu gibi Mitroviça’nın kuzey ve güney belediyelerinde olduğu gibi Leposaviç belediyesinde de Boşnakça’nın resmi kullanımının uygulanmasını talep edeceklerini söyledi. Mevcut durumdan yola çıkarak tek tek resmi kurumlardaki son durumu aktaran Saliyi, Kosova’da Türkçe ve Boşnakça’nın uygulanmadığını söyledi. Saliyi gibi Türk Toplumunu temsilen Konseyde görev yapan  Güner Şaban da Türkçe’nin Kosova’da resmi olarak uygulanmadığını vurguladı.

Resmi Dillerin Uygulanması Memnun Edici Değil

Başbakanlığın resmi dil politikaları üzerindeki tutumu ve çalışmaları hakkında bahseden Başbakanlık Topluluklar Temsilcisi Lyubitsa Yakoviç, resmi dillerin uygulanması söz konusu olunca memnun edici bir durumdan bahsetmenin mümkün olmadığını duyurdu.

Ardından sözü alan sivil toplum temsilcileri ve medya mensupları, yetkililerin de sunumlarında belirttikleri gibi yapılan değerlendirmelerin gerçekçi olduğunu ve Kosova’da resmi dillerin uygulanmasına saygı gösterilmediğini bildirdiler.

2013 yılında resmi diller acentesiyle yaptıkları ortaklaşa çalışmalar ile belediyelerin sivil kayıt ve nüfus hizmetlerinin ortak bilgisayar sistemine bütün resmi dilleri dahil ettiklerini, uzmanların düzenlemeleriyle resmi belgelerde gerekli düzeltilerin yapıldığını bildiren Mladenoviç, belediyeler tarafından resmi diller hassasiyetle uygulandığı takdirde, Kosova’nın her il ve ilçesinde vatandaşların bütün resmi dillerde ana dilinde belge alma imkanına sahip olduğunu açıkladı. Boşnakça’nın yeni belediyelerde uygulanması için gerekli yasal düzenleme ve eklemeler için Kosova meclisine baş vurulması gerektiğini kaydeden Mladenoviç, kuzeyde kurulan yeni belediyelerin ise resmi diller yasasına gerekli düzenlemelere sahip olmadıklarını belirtti.

Toplantının sonunda yerel ve merkezi düzeydeki bütün resmi kurumlara resmi ve resmi kullanımdaki bütün dilleri eşit biçimde uygulamaya çağırıda bulunan yetkililer, işbirliği ve diyalog ile bu sorunlar çözülmediği takdirde daha sert yaptırımlar ile gerekli önlemleri almaya başlayacaklarını ifade ettiler.